ภาคเหนือ จะมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขา มีอากาศหนาว พันธุ์ไม้เมืองหนาวต่าง ๆ มีความเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่ครั้งในอดีต มีศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตกต่างไปจากภาคอื่น ๆ อาหารของคนภาคเหนือในปัจจุบันยังมีพืชผักตามป่าเขา และพืชที่ขึ้นเองตามธรรมชาติมาใช้ในการปรุงอาหารเป็นส่วนใหญ่จะใส่ในโก๊ะข้าวหรือขันโตก ทำด้วยไม้รูปทรงกลม ที่จะนั่งร่วมวงและหยิบอาหารได้อย่างสะดวก ชาวบ้านภาคเหนือมักจะจัดอาหารใส่ถ้วยวางบนโก๊ะข้าวหรือขันโตกนั่งร่วมวงรับประทานร่วมกัน คนภาคเหนือจะรับประทานข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก
อาหารภาคเหนือ ส่วนใหญ่รสชาติไม่จัด รสชาติจะออกไปทางเค็มและเผ็ด แต่ไม่เผ็ดจัด ส่วนรสหวานจะไม่นิยมใส่น้ำตาล ความหวานจะได้จากส่วนผสมที่นำมาทำอาหาร เช่น ความหวานจากผักต่าง ๆ จากปลา จากเนื้อสัตว์อื่น ๆ ส่วนรสเปรี้ยวจะไม่นิยมเปรี้ยวมากมัก จะใช้มะเขือส้ม มะกอก รสเค็มนิยมใช้ปลาร้า
นอกจากนี้สิ่งที่นิยมผสมลงในเครื่องปรุงอาหารภาคเหนืออีกอย่าง คือ กะปิหรือถั่วเน่า การปรุงอาหารภาคเหนือมักจะทำให้สุกมาก ๆ เช่น ผัดจะผัดจนผักต่าง ๆ นุ่ม ผักต้มก็จะต้มจนนุ่ม อาหารส่วนใหญ่มักใช้ผัดกับน้ำมัน เช่น ตำขนุน เมื่อตำเสร็จจะนำไปผัดจนนุ่มก่อนจึงจะรับประทาน เครื่องจิ้มก็เป็นน้ำพริกต่าง ๆ ที่ค่อนข้างแห้ง ผักจิ้มส่วนใหญ่เป็นผักนึ่งสุก อาหารประเภทแกงต่าง ๆ มักนิยมทำแบบที่มีน้ำน้อย ๆ เพราะชาวเหนือจะรับประทานโดยปั้นข้าวเหนียวแล้วจิ้มกินกับกับข้าว เพื่อสะดวกในการรับประทาน วิธีการหุงต้มอาหารภาคเหนือ คือวิธีการแกง ต้ม นึ่ง ปิ้ง จี่ แอ๊บ ตำ ยำ เป็นต้น อาหารภาคเหนือที่รู้จักกัน ได้แก่ แกงฮังเล แกงโฮะ ไส้อั่ว น้ำพริกหนุ่ม ขนมจีนน้ำเงี้ยว เป็นต้น ผักที่คนภาคเหนือนิยมรับประทานทั่ว ๆ ไป ได้แก่ ผักปู่ย่า เห็ดเผาะ เห็ดถอบ ผักขี้หูด หยวกกล้วย มะรุม บ่าริดไม้ (ลิ้นหมา) บ่าหนุน (ขนุนอ่อน) ดอกงิ้ว พริกหนุ่ม ดอกลิงแลว ตูน ผักหระ (ชะอม) หัวปลี ดอกแค หน่อไม้ไร่ มะเขือส้ม
