ข้าวซอย อาหารเหนือ เป็นอาหารชนิดหนึ่ง ซึ่งมีที่มาจากอาหารของชาวมุสลิม โดยชาวจีนฮ่อมุสลิม ซึ่งบางแห่งเรียกชื่อเต็มว่า ข้าวซอยฮ่อ หรือ ข้าวซอยอิสลาม ดังนั้น ข้าวซอยจึงใช้เนื้อไก่และเนื้อวัวเป็นส่วนผสม ต่อมากลายเป็นอาหารเหนือที่ถือเป็นเมนูยอดฮิตอีกหนึ่งอย่าง นอกเหนือไปจากน้ำพริกหนุ่มกับแคปหมู หรือขนมจีนน้ำเงี้ยว ก็ต้องเมนูข้าวซอยอาหารภาคเหนือเมนูนี้เลย
 
ส่วนผสมพริกแกง:
1. เกลือ 1 ช้อนชา
2. เม็ดผักชีคั่ว 1/2 ช้อนโต๊ะ
3. กระเทียมคั่ว 10 กลีบ
4. กระวานดำคั่ว 3 ลูก (แกเอาแต่เม็ด)
5. พริกแห้งเม็ดใหญ่ 7 เม็ด (จี่ไฟให้กรอบ)
6. พริกแห้งเม็ดเล็ก 5 เม็ด (จี่ไฟให้กรอบ)
7. ข่าคั่ว 2 ช้อนโต๊ะ
8. ผิวมะกรูด 1 ลูก
9. ตะไคร้ซอยคั่ว 2 ช้อนโต๊ะ
10. หอมแดงคั่ว 100 กรัม
11. ขมิ้นคั่ว 1 ช้อนโต๊ะ
12. กระปิ 2 ช้อนโต๊ะ
13. ผงกะหรี่ 1 ช้อนโต๊ะ
 
วัตถุดิบหลัก:
1. หางกะทิ 1,500 กรัม
2. เกลือ 1 ช้อนชา
3. น่องไก่ 1 กิโลกรัม
4. หัวกะทิ 500 กรัม (แบ่งใส่ครึ่งหนึ่ง)
5. น้ำตราลปิ๊บ
6. น้ำปลา
7. ซีอิ้วดำ
8. บะหมี่ไข่เส้นแบน (เส้นข้าวซอย)
9. น้ำมันพืช
10. ต้นหอมซอย
11. ผักชี
 
เครื่องเคียง
1. ผักกาดดอง
2. หอมแดง
3. พริกผัดน้ำมัน
4. มะนาว
 
วิธีทำ
1. เตรียมทำพริกแกง โดยนำเกลือ และเม็ดผักชีชั่วที่เตรียมมาโขลก ในครก จากนั้นใส่ กระเทียมคั่ว, กระวานดำคั่ว, พริกแห้งเม็ดใหญ่, พริกแห้งเม็ดเล็ก และข่าคั่ว จากนั้นโขลก และตำให้เข้ากันอีกครั้ง จากนั้นใส่ ผิวมะกรูด และตะไคร้ซอยคั่ว ตำให้เข้ากันอีกครั้ง โดยตำให้หยาบเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นใส่ ขมิ้นคั่ว, กระปิ และผงกะหรี่ โดยตำให้เข้ากันอีกครั้ง
2. ตั้งกระทะ แล้วใส่วัตถุดิบหลักทั้งหมดที่เตรียมมาลงไป เคี่ยวจนน่องไก่เปื่อยนุ่ม
3. ตั้งกระทะ ใส่หัวกะทิที่เตรียมมาเคี่ยวจนกะทิแตกมัน จากนั้นใส่พริกแกงที่ได้เตรียมมาลงไป ผัดให้มีกลิ่นหอม และแห้ง จากนั้นใส่หัวกะทิส่วนที่เหลือลงไป ผัดอีกครั้ง และเติมหางกะทิเคี่ยวไก่ที่ได้เตรียมมาลงไป (เอาแต่กะทิยังไม่ต้องใส่ไก่ลงไป) เคี้ยวให้เดือด แล้วปรุงรสด้วยน้ำตาลปิ๊บ และน้ำปลา จากนั้นใส่น่องไก่ที่ได้แยกไว้ลงไป แต่งสีด้วยซีอิ๊วดำตามใจชอบ
4. เตรียมเส้นข้าวซอย แยกเส้นไม่ให้ติดกัน ตั้งกระทะ รอน้ำมันร้อน จากนั้นหรี่ไฟระดับกลาง แล้วนำเส้นที่เตรียมมาลงไปทอด พอเส้นเหลืองได้ที่นำมาพักเพื่อสะเด็ดน้ำมัน
 
5. ตั้งน้ำเดือด ใส่น้ำมันพืชลงไป ใส่เส้นข้าวซอย ลวกเส้น จากนั้นนำเส้นมาพักไว้
 
6. จัดจานใส่เส้นที่ลวกไว้ และราดแกงที่ทำเสร็จลงไปจากนั้นโรยต้นหอมซอย และผักชี สุดท้ายโรยเส้นข้าวซอยที่ทอดไว้ 
 
7. ใส่เครื่องเคียงที่เตรียมมาลงไปคลุกให้เข้ากัน ก็พร้อมรับประทาน
 

ข้าวซอย คืออาหารพื้นเมืองทางภาคเหนือของประเทศไทย เดิมเรียกว่า “ก๋วยเตี๋ยวฮ่อ” เป็นอาหารที่คล้ายเส้นบะหมี่ ในน้ำซุปที่ใส่เครื่องแกง รสจัดจ้าน มีเครื่องเคียงได้แก่ ผักกาดดอง หอมหัวแดง และมีเครื่องปรุงรส เช่น พริกผัดน้ำมัน น้ำมะนาว น้ำปลา น้ำตาล ในตำรับดั้งเดิมเนื้อที่ใช้เป็นเนื้อไก่หรือเนื้อวัว

แต่ในปัจจุบันร้านอาหารหลายแห่งได้มีการใช้เนื้อหมูแทน บางแห่งอาจเพิ่มอาหารทะเลหรือเต้าหู้เป็นส่วนประกอบ อาหารจานนี้มักไม่ค่อยมีจำหน่ายในร้านอาหารไทยในต่างประเทศ จะพบบ่อยก็แต่ทางภาคเหนือของไทย ส่วนข้าวซอยในลาวเหนือ สิบสองพันนา และเชียงตุงเป็นอีกแบบหนึ่ง ซึ้งคล้ายกับก๋วยเตี๋ยวเส้นใหญ่