เคยสังเกตกันไหมว่ายาสามัญที่มีติดบ้านไว้หมดอายุหรือยัง? บางคนหยิบมาใช้ก็ไม่ทันได้สังเกตวันหมดอายุหรือลักษณะของยาที่เปลี่ยนไป ซึ่งอาจทำให้เกิดอันตรายได้ นอกจากนี้การเก็บยาที่ผิดวิธีก็อาจทำให้ยาเสื่อมสภาพเร็วกว่ากำหนดด้วย วันนี้เราก็มีวิธีเช็กยาหมดอายุต้องดูอย่างไร พร้อมวิธีทิ้งยาหมดอายุที่ถูกต้อง
วิธีดูวันหมดอายุของยา
- ยาที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์ของบริษัทผู้ผลิต : ดูวันหมดอายุที่ระบุบนฉลากหรือบรรจุภัณฑ์ ถ้าระบุแค่เดือนและปีที่หมดอายุ ยาจะหมดอายุวันสุดท้ายของเดือน
- ยาที่แบ่งบรรจุออกจากผลิตภัณฑ์เดิม : ยาจะมีอายุไม่เกิน 1 ปี นับจากวันที่แบ่งบรรจุ
- ยาน้ำ : ถ้ายังไม่ได้เปิดใช้ เก็บไว้ได้ 3 ปีนับจากวันผลิต ถ้าเปิดใช้แล้ว ควรเก็บไว้ไม่เกิน 6 เดือน
- ยาหยอดตา : ถ้าเป็นชนิดใส่สารต้านเชื้อ (Preservative) จะมีอายุไม่เกิน 1 เดือนหลังเปิดใช้ ส่วนชนิดที่ไม่ใส่สารต้านเชื้อ ควรใช้ให้หมดภายใน 1 วัน
- ยาที่เปิดใช้แล้ว ควรสังเกตลักษณะของยาควบคู่ไปด้วย หากมีลักษณะที่ผิดปกติ เช่น รูปร่าง สี กลิ่น รส เปลี่ยนแปลง ควรทิ้งทันที ไม่ควรใช้ต่อ
ลักษณะยาที่เสื่อมสภาพ
ยาเม็ด - เม็ดแตกร่วน บิ่น เปลี่ยนสี มีจุดด่างขึ้นรา เยิ้มเหนียว มีกลิ่นผิดปกติ
ยาแคปซูล - บวม แตกออกจากกัน ชื้น สีแคปซูลเปลี่ยนไป
ยาน้ำแขวนตะกอน เช่น ยาลดกรด คาลาไมน์ - ตะกอนจับตัวเป็นก้อน เขย่าแล้วไม่รวมเป็นเนื้อเดียวกัน
ยาน้ำใส เช่น ยาแก้ไอ - ขุ่น มีตะกอน กลิ่น สี รส เปลี่ยนไป
ยาครีม - เนื้อครีมแยกชั้น แห้ง เปลี่ยนสี มีกลิ่นหืน
ยาหยอดตา - น้ำขุ่น หรือหยอดตาแล้วแสบตากว่าปกติ
การเก็บยาให้ถูกวิธี
- เก็บยาให้พ้นจากแสงแดดและความชื้น
- เก็บยาในอุณหภูมิที่เหมาะสม โดยดูจากที่ระบุบนฉลาก ยาทั่วไปให้เก็บในอุณหภูมิห้อง ถ้าบนฉลากระบุว่าต้องเก็บในตู้เย็น ให้แช่ช่องธรรมดา โดยวางไว้ตรงกลางตู้เย็น ไม่วางไว้ตรงประตู เพราะอุณหภูมิไม่คงที่
- เก็บยาใส่ภาชนะที่ปิดมิดชิด
- ไม่เก็บยาต่างชนิดในภาชนะเดียวกัน
- ไม่ควรแบ่งยาจากบรรจุภัณฑ์เดิมใส่ตลับยา เพราะยาอาจจะสัมผัสอากาศ ความชื้น ทำให้ยาเสื่อมสภาพเร็วขึ้น
วิธีทิ้งยาหมดอายุที่ถูกต้อง
- ยาเม็ด ให้นำยาใส่ถุงหรือภาชนะที่ปิดมิดชิด เขียนระบุว่ายาหมดอายุ ทิ้งในถังขยะอันตราย
- ยาน้ำ ให้นำเกลือ แป้ง ผงถ่าน หรือผงเครื่องเทศที่ไม่เป็นพิษ เช่น ขมิ้น ผสมกับยาในขวด แล้วนำไปทิ้งขยะ
- นำยาหมดอายุส่งให้กับโรงพยาบาลที่รับฝากทิ้งยา เพื่อนำไปกำจัดอย่างถูกวิธี
- ห้ามเททิ้งลงชักโครกหรือท่อระบายน้ำ เพราะจะส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมได้
