เพื่อนๆ รู้จักข้าวเม่าไหมค่ะ ข้าวเม่าที่ตำเสร็จใหม่ๆ จะหอมกรุ่น อ่อนนุ่ม เคี้ยวหนึบหนับ และมักจะนำมาใส่ในขนมกระยาสารท
ข้าวเม่า คือ ข้าววัยแรกรุ่น ที่เลยระยะน้ำนมแล้ว ซึ่งข้างในเปลือกข้าวจะเริ่มแข็งตัวเป็นเม็ด มีสีขาว และห่อหุ้มด้วยเยื่อบางๆ สีเขียว เมื่อข้าวแก่จะกลายเป็นสีน้ำตาล และกลายเป็นรำ (แต่ไม่เป็นฟ้อน)
โดยทั่วไปที่นิยมรับประทาน มีอยู่ 2 แบบ คือ ข้าวเม่าแบบคลุกเคล้ากับมะพร้าวและน้ำตาล อีกแบบ คือ ข้าวเม่าที่ตำแล้วนำไปคั่วในกระทะ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "ราง" ซึ่งเป็นการนำข้าวเม่าไปคั่วในกะทะ ไม่ให้กระทะร้อนมากนัก แล้วคนไปมาให้ข้าวเม่าสุกและกรอบ พบได้ในทุกประเทศที่ปลูกข้าว ได้แก่ ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม พม่า ภูฏาน อินเดีย ทิเบต ซึ่งในภูฏานจะใช้รับประทานเป็นอาหารว่างคู่กับน้ำชา ส่วนในประเทศไทยจะนำข้าวเม่ามาทำเป็นขนมที่นิยมกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ จึงมีการตำข้าวเม่าขึ้นในแต่ละท้องถิ่น สืบทอดกันมาจนกลายเป็นประเพณีตำข้าวเม่า
ข้าวเม่านำมาทำขนมได้หลายแบบ
1. ใส่เป็นส่วนผสมในกระยาสารท
2. ข้าวเม่าบด ใช้ข้าวเม่าใหม่คั่วให้หอมแล้วบดให้ละเอียดร่อนด้วยแล่ง หยดหัวกะทิลงบนข้าวเม่าที่กรองไว้ กะทิจะผสมข้าวเม่าเป็นก้อน แล้วนำมากลิ้งไปมาบนฝ่ามือให้เป็นก้อนเหมือนไข่จะละเม็ด
3. ข้าวเม่าราง คือ ข้าวเม่าที่นำมาคั่วจนพองแล้วกินกับน้ำกะทิ
4. ข้าวเม่าหมี่ คือ ข้าวเม่ารางแบบแห้ง คือใส่กุ้งแห้ง เต้าหู้ทอด ถั่วลิสง หรือใส่น้ำตาลทรายถ้าเป็นแบบหวาน
5. ข้าวเม่าทอด คือ ข้าวเม่ากวนกับน้ำตาลผสมกับแป้งพอกกล้วยไข่ทั้งลูกแล้วทอด บางท้องถิ่นเรียกกล้วยข้าวเม่า