หลายวันก่อนมีโอกาสได้ไปรับประทานขนมหวานในย่านกลางเมือง เป็นร้านขายช็อกโกแลตชื่อดังที่มีสาขาไปทั่วโลก ภายในร้านมีเมนูมากมายจากช็อกโกแลต ทั้งเครื่องดื่ม เบเกอรี่ รวมถึงช็อกโกแลตชิ้นเล็ก ๆ ที่มีหลายรสชาติให้ได้ลิ้มลองกัน สำหรับฉันเลือกสั่งเครื่องดื่มร้อนที่ทำจากช็อกโกแลต รับประทานคู่กับช็อกโกแลตชิ้นเล็กด้านในสอดไส้แยมรสอมเปรี้ยว เข้ากันดีเชียวล่ะ
 
ในขณะที่ดื่มด่ำกับความหอมหวานอยู่นั้นก็แอบคิดว่าเจ้าช็อกโกแลตนี้ได้มาจากไหน เลยลองหาข้อมูลดูก็ได้ความว่า ช็อกโกแลตคือผลผลิตจากเมล็ดโกโก้ ซึ่งแน่นอนว่ามีมากในแถบเขตร้อนรวมถึงบ้านเราด้วย หลายคนไม่ทราบว่าประเทศไทยเรานั้นมีการปลูกโกโก้แล้ว ดังนั้นเราจึงไปตามหามาให้ดูกันว่าเขาปลูกกันอย่างไร และกว่าจะได้เป็นขนมหวานแสนอร่อยนั้นไม่ได้มาแบบง่าย ๆ กันเลยทีเดียว ครั้งนี้เราจึงพาไปบุก สวนผลไม้เจริญชัย จังหวัดจันทบุรี แหล่งปลูกโกโก้รายใหญ่ของเมืองไทย ภายในสวนแห่งนี้เป็นศูนย์เรียนรู้การเกษตร ซึ่งในแต่ละเดือนจะมีผู้คนหมุนเวียนมาแลกเปลี่ยนความรู้เรื่องการเกษตรกันตลอด ไม่ว่าจะเป็นผลผลิตที่ปลูกในแถบนี้ อาทิ ทุเรียน เงาะ มังคุด ลองกอง ฯลฯ รวมไปถึงในช่วงที่มีผลผลิตออกมากยังเปิดให้นักท่องเที่ยวได้เข้ามาชิมผลไม้สด ๆ กันถึงสวน เป็นแบบบุฟเฟ่ต์ รับประทานได้ทั้งสวนในราคาสบายกระเป๋า
 
คุณเจริญชัย เล่าให้เราฟังคร่าว ๆ ว่า “เริ่มปลูกโกโก้มาหลายปีแล้ว แต่ไม่ค่อยมีคนรู้เท่าไร เป็นเพราะเราไม่ได้ปลูกมากมายอะไร เพียงแค่ทดลองปลูกไปเรื่อย ๆ หาสายพันธุ์ใหม่ ๆ มาลองปลูกตลอด แต่ก็มีผลผลิตมากพอที่จะเก็บมาขายได้ ซึ่งปริมาณก็ไม่น้อยนะ (หัวเราะ) ตอนนี้เริ่มมีหลายคนเริ่มให้ความสนใจกับการปลูกโกโก้บ้างแล้ว และมาเรียนรู้ที่เราแล้วนำพันธุ์ไปขยาย โกโก้นับเป็นพืชที่เลี้ยงง่าย ทนร้อนได้ดี แต่ก็ต้องการน้ำเช่นกัน ดังนั้นจึงปลูกในแถบนี้ได้ดี” สำหรับต้นโกโก้นั้นจัดเป็นพรรณไม้พื้นเมืองของประเทศเม็กซิโก แต่มีการนำมาปลูกทั่วไปในเขตร้อนทั่วไป ลำต้นจะมีขนาดไม่สูงมาก แค่ 3-8 เมตร และอาจสูงได้ถึง 13 เมตร ส่วนที่เรานำมาทำช็อกโกแลตคือเมล็ด ซึ่งอยู่ในผลรูปกลมยาวคล้ายกับมะละกอ แต่เปลือกจะหนาและแข็งกว่า มีความขรุขระต่างกันไปในแต่ละสายพันธุ์ รวมถึงสีด้วยเช่นกัน เมื่อผ่าออกมาจะเป็นเมล็ดเรียงเป็นแถว 5 แถว ยาวตามแกนกลางของผล ประมาณ 20-60 เมล็ด สีขาวนวลมีรสหวานหอมสามารถมารับประทานได้ คล้ายกับเมล็ดของกระท้อน
 
ตามบันทึกประวัติศาสตร์ชาวมายา (ค.ศ. 250-900) เป็นชนชาติแรกที่มีหลักฐานชัดเจนว่าได้ค้นพบความลับของต้นคาเคา โดยพวกเขาได้นำต้นคาเคามาจากป่าฝนและปลูกไว้ที่สวนหลังบ้าน พอออกฝักก็เก็บเอาเมล็ดมาหมักบ้าง คั่วบ้าง และยังบดเป็นเนื้อเหนียว อยากชงเป็นเครื่องดื่มก็เอามาผสมน้ำ โรยพริกไทยกับแป้งข้าวโพด ก็จะได้เครื่องดื่มช็อกโกแลตรสซาบซ่ามีฟองฟ่อง ต่อมาราวคริสต์ศตวรรษที่ 14 อาณาจักรของชาวแอซเท็กครอบครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของอารยธรรมเมโสอเมริกา โดยมีเมืองหลวงตั้งอยู่ที่เมืองปัจจุบันเรียกว่า เม็กซิโก ซิตี้ ชาวแอซเท็กได้ซื้อขายเมล็ดคาเคากับชาวมายาและชนชาติอื่น และยังเรียกเก็บค่าบรรณาการจากพลเมืองของตนและเชลยเป็นเมล็ดคาเคา โดยใช้แทนค่าเงิน ชาวแอซเท็กนิยมดื่มช็อกโกแลตขมเช่นเดียวกับชาวมายายุคแรก โดยปรุงรสชาติให้ซู่ซ่าขึ้นด้วยเครื่องเทศ ชาวเมโสอเมริกาสมัยนั้นยังไม่มีใครปลูกอ้อยก็เลยไม่มีใครใส่น้ำตาลกัน สำหรับที่มาของชื่อช็อกโกแลตนั้นยังไม่มีใครอธิบายได้แจ่มชัด แต่มีความเป็นไปได้สองทาง ทางแรกเป็นคำที่ผันมาจากคำว่า "ช็อคโกลัจ" ในภาษามายา ซึ่งหมายถึง มาดื่มช็อกโกแลตด้วยกัน อีกทางหนึ่งอธิบายว่าน่าจะมาจากภาษามายาเช่นกัน คือ " chocol" แปลว่า ร้อน ผสมกับคำว่า "atl" ของแอซเท็กที่แปลว่า น้ำ พอมารวมกันจึงกลายเป็นคำว่า chocolatl และมาเป็น chocolate ต่อมาในยุโรป ครั้นเมื่อช็อกโกแลตเข้ามายังยุโรป มีใครบางคนเกิดไอเดียที่จะเติมน้ำตาลลงไป ใส่ซินนามอน และเครื่องเทศลงไป ในที่สุดเครื่องดื่มช็อกโกแลตร้อนรสหอมหวานก็ถือกำเนิดขึ้นมา
 
สรรพคุณหลักของโกโก้ที่หลายคนพูดถึงคือ “ช่วยกระตุ้นประสาท ช่วยบรรเทาภาวะของโรคเครียด โรคซึมเศร้า” เนื่องจากมีกลิ่นหอม ทำให้เกิดความรู้สึกพึงพอใจทุกครั้งที่ได้กลิ่น อีกทั้งในโกโก้ยังมีสารประกอบมากกว่า 300 ชนิด ที่ส่งผลกระทบในแง่บวกแก่สารเคมีที่อยู่ในสมอง ซึ่งสารบางชนิดก็ช่วยเพิ่มระดับของเอ็นดอร์ฟิน และเซโรโทนินในสมอง ซึ่งสารทั้งสองชนิดเป็นสารที่ทำให้อารมณ์ดี นอกจากนั้นยังมีโพลีฟีนอลซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่จะช่วยกวาดล้างของเสียที่ผลิตจากร่างกาย โดยของเสียเหล่านั้นมีส่วนทำลายเซลล์และก่อให้เกิดมะเร็งได้ ช่วยลดระดับไขมันในเลือด ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยระดับลดน้ำตาลในเลือด ช่วยป้องกันฟันผุ มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ จึงใช้เป็นยาขับปัสสาวะได้ ช่วยทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว แก้หอบหืดคล้ายกับฤทธิ์ของทีโอฟิลลีน (Theophylline) แต่ถ้ารับประทานเมล็ดมาก ๆ ก็อาจทำให้เสพติดได้เช่นกัน

สำหรับเจ้าเมล็ดโกโก้นั้นนิยมนำมาใช้ทำช็อกโกแลต (Chocolate) เนื่องจากมีไขมันสูงและมีสารประกอบหลายอย่างที่ทำให้เกิดกลิ่นหอมเฉพาะตัวเมื่อผ่านกรรมวิธี และยังมีผลิตภัณฑ์อีกประเภทหนึ่งที่สกัดได้จากเมล็ดที่คั่วแล้วด้วยตัวทำละลาย ที่เรียกว่า “โกโก้สกัด” (Cocoa Extract) ที่นำมาใช้ผสมในเครื่องดื่มผงรสช็อกโกแลต ขนมอบ ไอศกรีม ลูกกวาด ทอฟฟี่ เป็นต้น สรุปแล้วผลิตภัณฑ์ที่ได้จากเมล็ดโกโก้ คือ เนื้อโกโก้ (Cocoa Liquor หรือ Cocoa Mass), เนยโกโก้ (Cocoa Butter), โกโก้ผง (Cocoa Powder) และช็อกโกแลต (Chocolate) ที่เรารู้จักกัน สำหรับเมนูครั้งนี้เรานำผงโกโก้มาใช้เป็นหลัก เนื่องจากหาซื้อได้ง่าย อีกทั้งยังสามารถนำมาทำเครื่องดื่มหรือขนมหวานได้หลากหลายเมนู

สวนผลไม้เจริญชัย จันทบุรี – อำเภอแหลมสิงห์
ที่ตั้ง : 87/2 ม.1 ตำบลพลิ้ว อำเถอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี 22190
โทร. 08-1377-3558
 

---