ธรรมชาติได้สร้างสรรค์อาหารสารพัดมาให้เราได้ดื่มกิน... อาหารที่เกิดจากธรรมชาติส่วนใหญ่จึงมุ่งเน้นไปที่ความสดใหม่อยู่เสมอ ฉะนั้นหากเรารู้จักเลือกกินแต่ของดี ๆ ก็ย่อมเป็นการเพิ่มพลังให้ชีวิตสดใสและอายุยืนยาว เป็นการดูแลรักษาสุขภาพกายและสุขภาพจิตโดยอาศัยกระบวนการตามธรรมชาติให้มีความสมดุลของการพักผ่อน การออกกำลังกาย และการกินอาหาร โดยที่ไม่ใช้ยาและสารเคมีในการบำบัดรักษา ซึ่งก็คือการใช้ “ธรรมชาติบำบัด” นั่นเอง
 
การจะมีสุขภาพกายและใจที่ดีต้องประกอบด้วยการมีสมดุลของการพักผ่อน การออกกำลังกายและการกิน ซึ่งเป็นการเยียวยารักษาตัวเองอย่างดี นอกจากนั้นแล้วยังต้องความควบคุมจิตใจ ไม่ปล่อยมีความวิตกกังวล หรือความเครียดมากเกินไป สิ่งที่เราควรรู้อย่างแรกของธรรมชาติบำบัดคือ การพักผ่อนร่างกาย ซึ่งก็คือการนอนหลับ โดยทั่วไปร่างกายของคนเราต้องการการนอนหลับพักผ่อนประมาณ 7-9 ชั่วโมง ขณะนอนหลับนั้น ร่างกายและสมองจะมีการซ่อมแซมส่วนต่าง ๆ ที่สึกหรอ เมื่อตื่นมาเราจึงรู้สึกสดชื่น มีเรี่ยวแรงกำลังในการดำเนินชีวิตอย่างเต็มเปี่ยม ดังนั้นคนที่มีปัญหาในการนอนไม่หลับ หรือนอนน้อยจะส่งผลเสียต่อสุขภาพ ทำให้ร่างกายอ่อนเพลีย สมองล้า ไม่ค่อยมีสมาธิ แต่ที่น่ากลัว คือ จะทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายลดต่ำลง ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการเกิดโรคภัยต่าง ๆ ตามมาได้อย่างมากมาย

นอกจากการพักผ่อนร่างกายแล้วเราควรต้อง พักผ่อนจิตใจ ด้วยเช่นกัน นั่นคือ การทำจิตใจให้สงบ ผ่อนคลาย ละความเครียดและความวิตกกังวลต่าง ๆ ลง หรืออาจหากิจกรรมที่ชอบทำ ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือ ฟังเพลง ดูหนัง จัดสวน เย็บปักถักร้อย หรือทำงานศิลปะ นอกจากนั้นแล้ว การท่องเที่ยว ไปยังสถานที่ต่าง ๆ ก็นับเป็นธรรมชาติบำบัดอีกอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็น ทะเล ภูเขา ไร่สวน สวนสาธารณะ เพราะสถานที่เหล่านั้นจะทำให้จิตใจสบาย ผ่อนคลายความเครียดได้ดี

การออกกำลังกาย ก็เป็นอีกวิธีหนึ่งเช่นกัน เพราะนอกจากจะช่วยผ่อนคลายความเครียด ทำให้จิตใจสดชื่น รู้สึกกระปรี้กระเปร่า และทำให้กล้ามเนื้อเข็งแรงแล้ว ยังช่วยทำให้ระบบไหลเวียนเลือด หัวใจ ปอดและระบบขับถ่ายทำงานดีขึ้น โดยเราสามารถทำได้ง่าย ๆ อาทิ เดิน วิ่ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ ฯลฯ ซึ่งอาจใช้เวลาครั้งละประมาณ 30-45 นาที สัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง และสิ่งที่ขาดไม่ได้นั่นคือ การรับประทานอาหารตามหลักของธรรมชาติบำบัด เน้นการรับประทานพืชผักผลไม้ โดยเลือกรับประทานอย่างสอดคล้องกับฤดูกาลเพื่อปรับสมดุลในร่างกายให้คงที่ เพราะในร่างกายของคนเรานั้นประกอบด้วย ธาตุ 4 ธาตุ ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุลม ธาตุน้ำ และธาตุไฟ ซึ่งธาตุแต่ละอย่างมีลักษณะและธรรมชาติที่แตกต่างกัน และธาตุทั้ง 4 ยังเป็นแหล่งกำเนิดของโรค โรคจะเกิดกับธาตุใดธาตุหนึ่ง จะต้องมีธรรมชาติภายนอกมากระทบหรือมูลเหตุอื่น ๆ (เช่น อาหาร อิริยาบถ อารมณ์ ฯลฯ) ทำให้เสียสมดุลจึงเกิดโรค ฉะนั้นการเลือกรับประทานอาหารควรให้สอดคล้องกับทั้ง 3 ฤดูกาล
 
ฤดูร้อน (เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนพฤษภาคม) ด้วยความร้อนที่อบอ้าวอาจส่งผลให้ร่างกายมีอาการตัวร้อน ปวดศีรษะ วิงเวียน อ่อนเพลีย ปากแห้ง กระหายน้ำ ร้อนใน ท้องผูก ปัสสาวะน้อย หรืออาจเกิดผื่นเป็นเม็ดขึ้นตามร่างกาย อาการดังกล่าวสามารถป้องกันและบรรเทาได้ด้วยอาหารรสขมเย็น รสเปรี้ยว รสจืด อาหารเหล่านี้จะช่วยลดความร้อนได้ ผักพื้นบ้านที่ควรรับประทานในฤดูร้อน เช่น มะระขี้นก ฮ้วนหมู ผักเฮือด ส้มป่อย ผักกูด ผักปลัง ตำลึง ชะอม มะขาม ผักหวาน สำหรับเครื่องดื่มที่เหมาะสำหรับฤดูร้อน คือ น้ำผลไม้รสเปรี้ยวจะช่วยคลายร้อนได้ เช่น แตงโม ส้ม สับปะรด

ฤดูฝน (เดือนมิถุนายน - เดือนกันยายน) เมื่อเข้าสู่ฤดูฝนความเย็นจากธรรมชาติจะเพิ่มมากขึ้น แต่อาจทำให้ร่างกายมีการเจ็บป่วยได้ง่ายเพราะความเย็นที่มากเกินไป ทำให้ร่างกายมักเกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ครั่นเนื้อครั่นตัว เป็นไข้หวัด อาการดังกล่าวสามารถป้องกันได้โดยอาหารรสขม รสเผ็ดร้อน ผักพื้นบ้านที่มีรสเผ็ดร้อน คือ ยอดพริก โหระพา ยี่หร่า แมงลัก กะเพรา หูเสือ พลูคาว ขิง ข่า กะทือ กระเจียว ผักแพว เอื้อง เป็นต้น

ฤดูหนาว (เดือนตุลาคม - เดือนมกราคม) ความหนาวเย็นของธรรมชาติส่งผลกระทบต่อร่างกายโดยตรง หากร่างกายไม่อาจต้านทานได้จะทำให้เกิดการเจ็บป่วย และจะทำให้มีอาการผิวแห้ง มึนศีรษะ น้ำมูกไหล ขัดยอก ขยับเขยื้อนร่างกายไม่สะดวก ท้องอืด อาหารที่เหมาะกับอากาศในฤดูหนาว คือ อาหารรสขมร้อน รสร้อน และรสเปรี้ยว ผักพื้นบ้านที่เหมาะสมกับการรับประทานในหน้าหนาว คล้ายกับผักพื้นบ้านที่รับประทานในหน้าฝน ตัวอย่างเช่น ข่าอ่อน กระชาย พริกไทย ยอดพริก ขมิ้น ผักแพว และผักที่มีรสเผ็ดร้อนทุกชนิด

       สำหรับอาหารจากธรรมชาตินั้นมีรสชาติที่ส่งผลโดยตรงกับร่างกาย ซึ่งแต่ละรสจะมีสรรพคุณทางยาที่ช่วยปรับสมดุลให้กับร่างกายอยู่แล้ว อาทิ รสฝาด มีสรรพคุณเป็นยาฝาดสมาน ช่วยรักษาแผล แก้ท้องเสีย แต่ถ้ารับประทานมากจะทำให้ท้องอืดเฟ้อและท้องเดิน รสเปรี้ยว ช่วยกัดเสมหะ และกระตุ้นต่อมน้ำลาย ทำให้เจริญอาหาร แต่ถ้ารับประทานมากจะทำให้ท้องอืด ร้อนใน และแผลหายช้า รสหวานอ่อน ๆ มีสรรพคุณช่วยให้ชุ่มชื่น บำรุงกำลัง แต่ถ้ารับประทานมากจะทำให้ลมขึ้น ท้องอืดเฟ้อ และง่วงเหงาหาวนอน รสขม สรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย ลดไข้ แก้เลือดเป็นพิษ ถอนพิษเบื่อเมา แต่ว่าไม่ควรรับประทานมาก เพราะอาจทำให้อ่อนเพลียได้ รสเผ็ดร้อน มีสรรพคุณช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร แก้ปวดท้อง ท้องอืดเฟ้อ ถ้ารับประทานมากเกินไปจะทำให้อ่อนเพลียได้เช่นกัน รสหอมเย็น ช่วยบำรุงหัวใจ แก้ลม หน้ามืด ตาลาย และสุดท้ายคือ รสมัน ใช้แก้อาการเส้นเอ็นพิการ ปวดเสียว เคล็ดขัดยอก อาการกระตุก หากรับประทานมากไปอาจเป็นพิษได้

หลังจากที่ได้รู้จักธรรมชาติบำบัดกันไปแล้ว ลองเลือกวิธีที่เหมาะกับตัวคุณเอง เพื่อช่วยปรับสมดุลให้กับร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นการพักผ่อน การออกกำลังกาย การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ซึ่งเราได้จัดทำเมนูจากธรรมชาติที่ปราศจากเนื้อสัตว์มาให้คุณ ๆ ได้ลองทำตามกัน โดยทั้ง 5 เมนูนี้จะแบ่งตามฤดูเพื่อให้เหมาะสมกับการรับประทานอย่างถูกต้องตามวิถีของ “ธรรมชาติบำบัด”
 

---